Σε μία περίοδο που οι ομπρέλες παραλίας και η εκμετάλλευση των επιχειρήσεων που ενοικιάζουν ομπρέλες θαλάσσης και ξαπλώστρες στις παραλίες της χώρας μας είναι στο επίκεντρο, κάποιες άλλες ομπρέλες έρχονται να ταράξουν τα νερά στη συμπρωτεύουσα.
Στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, το εμβληματικό γλυπτό με ομπρέλες από ανοξείδωτο ατσάλι του αείμνηστου, καταξιωμένου καλλιτέχνη Γιώργου Ζογγολόπουλου, στέκεται ως πολιτιστικό επίκεντρο. Ενώ το υλικό προορίζεται να αντέχει στις καιρικές συνθήκες, οι ειδικοί υποστηρίζουν τώρα ότι η συντήρηση έχει ήδη καθυστερήσει. Η επιδείνωση της κατάστασης του γλυπτού έχει προκαλέσει ανησυχία στο Ίδρυμα Γιώργου Ζογγολόπουλου, το οποίο έχει επανειλημμένα απευθυνθεί στη δημοτική κυβέρνηση χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.
Η επιμέλεια του έργου τέχνης ανήκει στη δικαιοδοσία του δήμου Θεσσαλονίκης, ο οποίος έλαβε τη δωρεά απευθείας από τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Το Ίδρυμα Γιώργου Ζογγολόπουλου έχει εκφράσει ιδιαίτερα την ανάγκη για άμεση παρέμβαση. Όπως δηλώνει ο κ. Νίκος Θεοδωρίδης, διευθυντής του Ιδρύματος Γιώργου Ζογγολόπουλου, εστάλησαν επιστολές σε δημοτικούς υπαλλήλους και της διοίκησης Μπουτάρη και της διοίκησης Ζέρβα αλλά δυστυχώς, αυτές οι αλληλογραφίες έμειναν αναπάντητες.
Σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς, το Ίδρυμα διατηρεί τα αποκλειστικά δικαιώματα για τη διεξαγωγή συντήρησης, καθώς το πλήρωμά του είναι η μόνη εξειδικευμένη ομάδα που έχει εκπαιδευτεί για να το κάνει. Ο κύριος Θεοδωρίδης προσθέτει πως από τότε που το γλυπτό μεταφέρθηκε στον παρόντα χώρο του, δεν έχει υποβληθεί ούτε ένα αίτημα παρέμβασης στο Ίδρυμα. Συνεχίζει λέγοντας πως η συντήρηση των ομπρελών είναι υποχρεωτική και καθυστερημένη, και μόνο η ομάδα του Ιδρύματος έχει τις εξειδικευμένες δεξιότητες που απαιτούνται για τη δουλειά.
Πρόσφατες επιθεωρήσεις που διενήργησε το Ίδρυμα αποκάλυψαν σημαντικά ζητήματα. Από τις επιθεωρήσεις αυτές, προέκυψε πως επτά από τις ομπρέλες του γλυπτού χρειάζονται επείγουσα επισκευή και οχύρωση». Ο κ. Θεοδωρίδης συνεχίζει να προειδοποιεί ότι οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας έχουν θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα των συνδέσμων του γλυπτού, τονίζοντας πως είναι απαραίτητη η άμεση δράση για να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα που οφείλονται σε αποσπασμένη ράβδο.
Η φθορά του γλυπτού έχει ήδη οδηγήσει σε απτή απώλεια. Αρχικά, το γλυπτό περιείχε 40 ομπρέλες, αλλά σήμερα έχουν απομείνει μόνο 39. Ο κ. Θεοδωρίδης λέει πως στο Ίδρυμα πιστεύουν ότι η ομπρέλα που λείπει μπορεί να μεταφέρθηκε σε δημοτική αποθήκη. Ωστόσο, συμπληρώνει, αυτό είναι καθαρά κερδοσκοπικό.
Το γλυπτό, το οποίο έχει μεταφερθεί πιο κοντά στο νέο δημαρχείο από την προηγούμενη θέση του μπροστά από το ξενοδοχείο Makedonia Palace, συνεχίζει να προσελκύει ντόπιους και διεθνείς θαυμαστές. Οι αρχιτέκτονες Πρόδρομος Νικηφορίδης και Bernard Cuomo ήταν πίσω από τον επανασχεδιασμό, μια κίνηση που εξυμνήθηκε από τον κ. Θεοδωρίδη ο οποίος τονίζει πως η επανατοποθέτηση έγινε προσεκτικά και υπό την επίβλεψή του Ιδρύματος και αναγνωρίζει πως οι αρχιτέκτονες πήραν μια εξαιρετική απόφαση.
Η γοητεία του Ζογγολόπουλου με τις ομπρέλες ως θέμα είναι καλά τεκμηριωμένη. Όπως αφηγείτε ο κ. Θεοδωρίδης, ο Ζογγολόπουλος δημιουργούσε διάφορα γλυπτά με ομπρέλες χωρίς συγκεκριμένες αναλογίες – το καθένα προσαρμοσμένο σε αυτό που τον ιντρίγκαρε οπτικά. Το γλυπτό της Θεσσαλονίκης, ειδικότερα, δημιουργήθηκε το 1997, συμπίπτοντας με την ονομασία της πόλης Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Είναι ενδιαφέρον ότι ένα αντίγραφο αυτού του γλυπτού υπάρχει στο Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου και σύμφωνα με τον Θεοδωρίδη είναι εξαιρετικά περιποιημένο καθώς όπως λέει, οι Αιγύπτιοι το διατηρούν τακτικά και ο σεβασμός τους για το έργο τέχνης είναι πραγματικά αξιέπαινος.
Η έντονη αντίθεση στη συντήρηση μεταξύ των γλυπτών της Θεσσαλονίκης και του El Alamein αποκαλύπτει τις σημερινές ανησυχίες. Ενώ το δεύτερο είναι ένα λαμπρό παράδειγμα πολιτιστικής διατήρησης, το πρώτο αποτελεί ένα κραυγαλέο παράδειγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν αγνοείται το καθήκον του Δήμου. Οι εκκλήσεις του Ιδρύματος Γιώργου Ζογγολόπουλου για δράση λειτουργούν ως σοβαρή αφύπνιση για τον δήμο Θεσσαλονίκης να δράσει προτού αυτό το πολιτιστικό αγαθό υποβαθμιστεί περαιτέρω.
Καθώς το εμβληματικό γλυπτό της Θεσσαλονίκης συνεχίζει να αιχμαλωτίζει τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες, είναι τώρα η ώρα για αποφασιστική δράση για τη διατήρηση αυτού του αναπόσπαστου κομματιού πολιτιστικής κληρονομιάς. Με την επιδείνωση της κατάστασής του, η κατάσταση του γλυπτού χρησιμεύει ως προειδοποιητική ιστορία παραμέλησης, αλλά και ως ευκαιρία για τον δήμο να επιδείξει τη δέσμευσή του στις τέχνες και τον πολιτισμό.
