Το 2023, ο ελληνικός τουρισμός αναδείχθηκε σε κομβική δύναμη στο οικονομικό τοπίο της χώρας, επηρεάζοντας βαθιά πολλούς βασικούς τομείς, όπως τονίζεται στην Ενδιάμεση Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική για το έτος. Η επιρροή αυτού του τομέα επεκτάθηκε σε διάφορους τομείς, ιδίως στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, στην ενίσχυση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και στην αναζωογόνηση της αγοράς ακινήτων.
Ο αντίκτυπος του τουριστικού τομέα ήταν ιδιαίτερα αξιοσημείωτος για την αντιμετώπιση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2023, σημειώθηκε σημαντική μείωση του ελλείμματος ITS κατά 4,6 δισ. ευρώ, συνολικού ύψους 7,3 δισ. ευρώ, σε πλήρη αντίθεση με την ίδια περίοδο του 2022. Η μείωση αυτή οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις βελτιώσεις στο ισοζύγιο αγαθών και σε μικρότερο βαθμό, στο ισοζύγιο υπηρεσιών και δευτερογενών εισοδημάτων. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κύριος Γιάννης Στουρνάρας απέδωσε αυτή τη θετική στροφή κυρίως στις αυξημένες εισπράξεις από τις ταξιδιωτικές υπηρεσίες, ακολουθούμενες από άλλους τομείς υπηρεσιών.
Επιπλέον, το ισοζύγιο του τομέα των υπηρεσιών βελτιώνεται συνεχώς, χάρη κυρίως στην ανάπτυξη των ταξιδιωτικών υπηρεσιών και άλλων τομέων, αν και το ισοζύγιο των υπηρεσιών μεταφορών σημείωσε πτώση. Οι αφίξεις και τα έσοδα που σχετίζονται με ταξίδια διατήρησαν ανοδική τροχιά, σημειώνοντας αύξηση 17,3 τοις εκατό και 15,2 τοις εκατό αντίστοιχα, ξεπερνώντας τα στοιχεία του 2019. Συγκεκριμένα, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε ελαφρά κατά 2,5 τοις εκατό, παρά την αύξηση των δαπανών από ταξιδιώτες εκτός Ευρωπαικής Ένωσης, ειδικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Βασικές αγορές όπως η Γερμανία και η Γαλλία παρέμειναν πρωταρχικοί συνεισφέροντες στα έσοδα από τον τουρισμό.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο τουρισμός τους πρώτους εννέα μήνες του 2023 έφτασε το 86,6 τοις εκατό των αντίστοιχων στοιχείων του 2019. Στη Μεσόγειο, τα εισερχόμενα ταξίδια επανήλθαν στα επίπεδα του 2019. Η Ισπανία προηγήθηκε στην προσέλκυση ταξιδιωτών, αν και με μειωμένο μερίδιο το 2023 (26,2 τοις εκατό έναντι 26,8 τοις εκατό το 2019), ενώ η Ελλάδα κατείχε την τέταρτη θέση της, σημειώνοντας αύξηση στο μερίδιό της (10,9 τοις εκατό από 10,1 τοις εκατό το 2019).
Η αγορά εργασίας αισθάνθηκε επίσης τη θετική επίδραση του τουρισμού. Παρά τον βραδύτερο ρυθμό ανάπτυξης, η συνολική απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,3 τοις εκατό και τα ποσοστά ανεργίας μειώθηκαν περαιτέρω κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2022. Ο τουριστικός τομέας παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση προσλήψεων, υπερτερώντας των άλλων τομέων καθώς αυξήθηκαν οι μισθοί. Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος σημείωσε συνεχιζόμενες προκλήσεις στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των δυσκολιών στη στελέχωση, ιδίως στις κατασκευές και τον τουρισμό, παρά τις σημαντικές αυξήσεις των μισθών το 2023.
Η συμβολή του τουρισμού στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ήταν εξίσου σημαντική. Το πρώτο εννεάμηνο του 2023, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του τομέα των υπηρεσιών αυξήθηκε ετησίως κατά 1,8 τοις εκατό, συνεισφέροντας 1,4 τοις εκατό στη συνολική μεταβολή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας. Ο κύκλος εργασιών του τομέα των υπηρεσιών σε τρέχουσες τιμές επιβεβαίωσε αυτή τη θετική τάση.
Ο δείκτης οικονομικής αβεβαιότητας στον τομέα των υπηρεσιών παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, παρά τις εποχικές διακυμάνσεις. Τον Νοέμβριο ο δείκτης του ΙΟΒΕ, ο οποίος μετρά τις επιχειρηματικές προσδοκίες στον τομέα των υπηρεσιών, ανέβηκε στις 117,3 μονάδες από 102,2 τον Μάρτιο. Στοιχεία του δείκτη, όπως οι προσδοκίες των ξενοδοχειακών εστιατορίων και των τουριστικών επιχειρήσεων, έδειξαν βελτιωμένες τρέχουσες επιχειρηματικές συνθήκες και ζήτηση, αν και οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις για τη ζήτηση έδειξαν πτώση.
Τέλος, η άνοδος της τουριστικής ζήτησης ενίσχυσε σημαντικά την αγορά ακινήτων. Παρά τις επικρατούσες αβεβαιότητες, η αγορά διατήρησε ισχυρή ανάπτυξη, λόγω της ισχυρής ζήτησης για επενδύσεις και της περιορισμένης προσφοράς. Παράγοντες όπως ο ακμάζων τουριστικός τομέας, η αγορά βραχυπρόθεσμων ενοικίων, οι επιδοτήσεις αγοράς κατοικιών για νέους και το αυξημένο ενδιαφέρον ξένων επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος «Golden Visa», συνέχισαν να προωθούν τη δυναμική της αγοράς, σύμφωνα με άλλους σχετικούς δείκτες. Αυτό με τη σειρά του επέφερε περαιτέρω ανάπτυξη και σε άλλες αγορές όπως για παράδειγμα στον κατασκευαστικό τομέα. Πολλά από τα πωληθέντα ακίνητα ανακαινίστηκαν και αναβαθμίστηκαν ενεργειακά. Σε πολλά ακίνητα εγκαταστάθηκαν συστήματα σκίασης όπως τέντες και πέργκολες τα οποία και μπορεί κάποιος να βρει σε εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές.
