Σε μια πρόσφατη αλλαγή στον τουριστικό τομέα της Ελλάδας, τα οικονομικά στοιχεία από το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σηματοδοτούν μια αισιόδοξη εξέλιξη. Αναλυμένες εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος αποκαλύπτουν μια αξιοσημείωτη αύξηση της μέσης δαπάνης μεταξύ των Ρώσων τουριστών παρά τη σημαντική μείωση του αριθμού τους λόγω της εμπόλεμης κατάστασης με την Ουκρανία. Αυτή η απροσδόκητη εξέλιξη, που έχει τις ρίζες της στη γεωπολιτική των κυρώσεων της Ευρωπαικής Ένωσης, έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην οικονομία της Ελλάδας αλλά και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό τουριστικό τοπίο.
Παρόλο που ο αριθμός των Ρώσων τουριστών μειώθηκε δραματικά, όσοι επισκέφτηκαν την Ελλάδα το δεύτερο τρίμηνο του 2023 εκδήλωσαν μια πλούσια συμπεριφορά δαπανών, επισκιάζοντας όλες τις άλλες εθνικότητες. Κατά μέσο όρο, οι Ρώσοι τουρίστες διέθεταν 1.611,5 ευρώ για κάθε ταξίδι, ξεπερνώντας τους παραδοσιακούς τουρίστες όπως οι Αμερικάνοι. Αυτή η εξέλιξη ήταν απρόβλεπτη λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων γύρω από τη Ρωσία και των συνακόλουθων κυρώσεων της ΕΕ για τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Ο αριθμός των Ρώσων που επισκέφθηκαν την Ελλάδα αυτή την περίοδο ήταν κάτω από 10.000 — μια έντονη αντίθεση με τους 122,7 χιλιάδες επισκέπτες που καταγράφηκαν το δεύτερο τρίμηνο του 2019. Παρόλα αυτά, η μέση δαπάνη μεταξύ των Ρώσων τουριστών αυξήθηκε κατά 106,4 τοις εκατό σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2019. Προτιμώντας τη διαμονή σε πολυτελή καταλύμματα, επέδειξαν διάθεση για δαπάνες πολυτελείας, όπως ενοικίαση πολυτελών ξαπλώστρων παραλίας και πολυτελών ομπρέλων παραλίας.
Τους Ρώσους ακολούθησαν στενά οι Αυστραλοί που ξόδεψαν κατά μέσο όρο 1.588,3 ευρώ ανά ταξίδι. Στην πρώτη πεντάδα εκείνων που δαπάνησαν πολλά ήταν οι Καναδοί (1.127,9 €), οι Αμερικάνοι (1.038 €) και οι Ελβετοί (990,3 €). Αυτά τα υψηλά επίπεδα δαπανών υπογραμμίζουν την παγκόσμια απήχηση της Ελλάδας ως ένας πολυτελής προορισμός.
Το έλλειμμα Ρώσων τουριστών λόγω των κυρώσεων επηρέασε αναμφίβολα περιοχές όπως η Βόρεια Ελλάδα, που παραδοσιακά ήταν δημοφιλείς μεταξύ αυτής της ομάδας. Ωστόσο, ο κύριος Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής και πρώην Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, έχει επισημάνει ότι το κενό έχει καλυφθεί ουσιαστικά από τουρίστες από άλλες χώρες. Ωστόσο, η απουσία Ρώσων τουριστών εξακολουθεί να αποτελεί απώλεια για την ελληνική τουριστική βιομηχανία γενικότερα.
Πέρα από τις χώρες με υψηλές δαπάνες, οι τουρίστες από την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γερμανία και την Τσεχική Δημοκρατία παρουσίασαν επίσης ισχυρές μέσες δαπάνες, που κυμαίνονται από 727 έως 921 ευρώ. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρέθηκαν τουρίστες από την Αλβανία, τη Ρουμανία και την Κύπρο, οι οποίοι κατέγραψαν τη χαμηλότερη μέση δαπάνη, κάτω από τα 500 ευρώ.
Σε ευρύτερη κλίμακα, οι συνολικές ταξιδιωτικές εισπράξεις της Ελλάδας για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2023 ανήλθαν σε 10,32 δισ. ευρώ —αύξηση 20,2 τοις εκατό σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και αύξηση 13,28 τοις εκατό σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019. Πρόκειται για σημαντικό ποσοστό. Η αύξηση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην αύξηση κατά 14,7 τοις εκατό των εισπράξεων από τις χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης, ύψους 5.648,8 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, οι εισπράξεις από χώρες εκτός Ευρωπαικής Ένωσης αυξήθηκαν κατά 27,0% στα 4.403,4 εκατ. ευρώ. Εξετάζοντας τις λεπτομέρειες, τα έσοδα από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 7 τοις εκατό στα 1.716,5 εκατ. ευρώ, ενώ η Γαλλία παρουσίασε δραματική αύξηση της τάξεως του 23,9 τοις εκατό, δημιουργώντας 782 εκατ. ευρώ. Σημαντική συνεισφορά είχαν και το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, με έσοδα 1.620,3 εκατ. ευρώ και 737,8 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα.
Το τουριστικό τοπίο στη χώρα μας κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 έχει δημιουργήσει μια σειρά από ενδιαφέρουσες αντιφάσεις. Αν και λιγότεροι σε αριθμούς λόγω των σωφρονιστικών μέτρων της Ευρωπαικής Ένωσης, οι Ρώσοι τουρίστες που όντως ταξίδεψαν στην Ελλάδα επέδειξαν μεγάλη διάθεση για υψηλές δαπάνες, υπενθυμίζοντας τη σημασία αυτού του δημογραφικού για την ελληνική οικονομία. Ταυτόχρονα, η ανθεκτικότητα που επέδειξε η ελληνική τουριστική βιομηχανία στην προσαρμογή της στη γεωπολιτική πραγματικότητα αναδεικνύει τη διαρκή γοητεία της για τους παγκόσμιους επισκέπτες. Καθώς ο κόσμος προσαρμόζεται σταδιακά στις νέες γεωπολιτικές και οικονομικές πραγματικότητες, οι τάσεις που παρατηρούνται στον τουριστικό τομέα της Ελλάδας θα μπορούσαν να παρέχουν κρίσιμες γνώσεις για την εξελισσόμενη δυναμική του παγκόσμιου τουρισμού.
