Σε μια πόλη όπου το σκυρόδεμα συχνά ξεπερνά το πράσινο, τα πρόσφατα εγκαίνια των πρόσφατα κατασκευασμένων και ανακαινισμένων πάρκων στην Αθήνα αναδείχθηκαν ως φάρος βιωσιμότητας και αστικής αναζωογόνησης. Η Αθήνα, με τις χιλιετίες ιστορίας της, δεν είναι μόνο ερείπια και αίγλη του παρελθόντος αλλά είναι μια ζωντανή μητρόπολη που αναπνέει, που συνεχώς προσαρμόζεται και που μεγαλώνει. Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς μετασχηματισμούς της τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνει τη μετατροπή των κάποτε εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών χώρων σε ζωντανούς αστικούς πράσινους θύλακες.
Στην πρώτη γραμμή αυτής της πράσινης μεταμόρφωσης βρίσκεται το πρόσφατα εγκαινιασμένο Πάρκο Κοροπούλη, που πήρε το όνομά του από την Αρίστος Κοροπούλη Α.Ε. — ένα εργοστάσιο που ιδρύθηκε το 1893 και ειδικεύεται στον φελλό, τα μεταλλικά καπάκια και την επεξεργασία αλουμινίου. Για τρεις δεκαετίες, η πρώην τοποθεσία του εργοστασίου στα Σεπόλια παρέμενε αδρανής και ερειπωμένη, αφήνοντας ένα βιομηχανικό ψεγάδι στην καρδιά της πόλης. Μέσα από μια παρατεταμένη διαδικασία γεμάτη γραφειοκρατικές προκλήσεις και κοινοτικό ακτιβισμό, η γη μεταβιβάστηκε στον δήμο Αθηναίων το 2018. Ένα επόμενο σχέδιο για την έκταση 4.350 τετραγωνικών μέτρων την έδειξε να εξελίσσεται σε έναν κοινόχρηστο χώρο αφιερωμένο στο πράσινο, τις αθλητικές εγκαταστάσεις και τις πολιτισμικές δραστηριότητες.
Ο σχεδιασμός του πάρκου περιλαμβάνει 87 δέντρα, 1.278 θάμνους και 726 ποώδη πολυετή φυτά, που απλώνονται σε επιφάνειες φύτευσης που έχουν συνολική έκταση 1.616 τετραγωνικά μέτρα. Η βιωσιμότητα του πάρκου διασφαλίζεται μέσω μιας σειράς υδάτινων στοιχείων, συστημάτων άρδευσης και επιλογών φυτών φιλικών προς τη συντήρηση. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα οικοδομικά απόβλητα από το παλιό εργοστάσιο επαναχρησιμοποιήθηκαν για νέες κατασκευές εντός του πάρκου, δίνοντας μια πινελιά «ιστορίας» ακόμη και όταν ο χώρος ξεκίνησε έναν νέο σκοπό.
Πέρα από το Πάρκο Κοροπούλη, η πρωτοβουλία της πόλης για το αστικό πράσινο είναι εξίσου συναρπαστική. Μόλις την περασμένη εβδομάδα αποκαλύφθηκαν τα πρόσφατα ανακαινισμένα πάρκα — το Πάρκο Έλενας Βενιζέλου στα Κουντουριώτικα και το Πάρκο Ελευθερίας στη Βασιλίσσης Σοφίας. Το πρώτο, για παράδειγμα, έχει καλυφθεί με 85 νέα δέντρα, 5.300 θάμνους και 625 τετραγωνικά μέτρα φρέσκου γκαζόν, μετατρέποντας μια κάποτε παραμελημένη περιοχή 7.000 τετραγωνικών μέτρων σε ένα αναζωογονημένο καταπράσινο καταφύγιο δίπλα σε πολλά σχολικά συγκροτήματα.
Σε δήλωσή του μετά την επίσκεψή του στο ανανεωμένο Πάρκο Έλενας Βενιζέλου, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης εξέφρασε το συλλογικό αίσθημα, δηλώνοντας ότι κάθε νέος χώρος πρασίνου είναι σαν μια μεγάλη ανάσα για όλους όσους ζούμε στο γκρίζο της πόλης.
Το Πάρκο Ελευθερίας, ένα ιστορικό ορόσημο της πόλης, δεν γνώρισε μόνο νέες φυτεύσεις αλλά και την εισαγωγή πέντε θεματικών κήπων και ενός μοναδικού υπαίθριου χώρου ανάγνωσης, γνωστό ως Athens Book Space. Λαμβάνοντας στοιχεία από την αρχαία Αθηναϊκή Αγορά, αυτός ο χώρος διαθέτει καλυμμένες και ανοιχτές στοές, προσφέροντας έναν εκλεκτικό συνδυασμό έντυπου και ψηφιακού αναγνωστικού υλικού, podcast και πολιτιστικών εκδηλώσεων με επίκεντρο τη λογοτεχνία.
Από το 2019, η Αθήνα έχει φυτέψει 516.580 εκπληκτικές πράσινες «οντότητες» στις γειτονιές της, συμπεριλαμβανομένων 4.800 δέντρων και εκατοντάδων χιλιάδων εποχιακών φυτών και θάμνων. Πάρκα τσέπης έχουν ξεφυτρώσει σε όλη την πόλη —από τον Νέο Κόσμο μέχρι τα Πατήσια και από το Παγκράτι μέχρι τα Σεπόλια— εμπλουτίζοντας περαιτέρω την πράσινη ταπισερί της πόλης.
Ανάμεσα στα πάρκα που έχουν υποστεί πλήρη ανακαίνιση είναι ο Σταθμός Λαρίσης, ο Οβρένοβιτς, ο Λόφος Λαμπράκη και πολλές άλλες πλατείες και χώροι πρασίνου. Μοναδικές πολιτιστικές ενσωματώσεις, όπως ένας ιαπωνικός κήπος στο Πάρκο Νερηίδων στο Παγκράτι, επιδεικνύουν τη δέσμευση της Αθήνας να διαφοροποιήσει την αισθητική της γοητεία και να δημιουργήσει ευέλικτους, φιλικούς προς τους επισκέπτες χώρους πρασίνου, προσφέροντας στιγμές ανάπαυλας και χαλάρωσης ή και μια όαση δροσιάς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου κάποιος μπορεί να βρει σκιά κάτω από τα δέντρα ή από τα συστήματα σκίασης και τις ομπρέλες κήπων για πάρκα που έχουν τοποθετηθεί.
Το Τμήμα Πρασίνου και Αστικής Πανίδας του δήμου Αθηναίων διατηρεί σήμερα εκτεταμένα 3.942 στρέμματα δημόσιου πρασίνου. Αυτά συμβάλλουν σε μια καθαρότερη αστική έκταση σε σύνολο περίπου 3.347 στρεμμάτων. Μόνο τα δενδροκομεία της πόλης διαθέτουν σχεδόν 94.000 δέντρα και οι αριθμοί πρόκειται μόνο να αυξηθούν.
Στο πλαίσιο των παγκόσμιων περιβαλλοντικών ανησυχιών, η Αθήνα δημιουργεί προηγούμενο για να ακολουθήσουν και άλλες πόλεις. Αποδεικνύει ότι οι αστικές περιοχές μπορούν να εξισορροπήσουν το ιστορικό τους παρελθόν και τις αυξανόμενες μελλοντικές τους ανάγκες, προωθώντας χώρους πρασίνου φιλικούς προς το περιβάλλον, με γνώμονα την κοινότητα. Η επέκταση και η αναζωογόνηση των πάρκων της Αθήνας χρησιμεύουν όχι μόνο ως αισθητική βελτίωση αλλά και ως ένα κρίσιμο βήμα προς ένα πιο βιώσιμο και βιώσιμο αστικό περιβάλλον.
Κάθε πόλη, κάθε δήμος και κάθε γειτονιά μπορεί να αξιοποιήσει ακόμα και τους μικρούς διαθέσιμους χώρους της και με ένα μικρό κόστο να τους μεταμορφώσει σε πράσινες οάσεις.
Φυτεύοντας ανθεκτικά δέντρα και φυτά που απαιτούν ελάχιστη προσπάθεια για τη συντήρηση τους, δημιουργώντας χώρους παιχνιδιού και εκγύμνασης για μικρούς και μεγάλους και εγκαθιστώνας συστήματα σκίασης όπως πέργκολες και τέντες αλλά και ομπρέλες για την προστασία των επισκεπτών από τις καιρικές συνθήκες, τα οφέλη τόσο σωματικά όσο και πνευματικά θα είναι τεράστια.
