Στον τομέα του ναυτικού τουρισμού, η Ελλάδα συνεχίζει να χαράζει μια πορεία άνευ προηγουμένου επιτυχίας, εδραιώνοντας τη θέση της ως ο κορυφαίος παγκόσμιος προορισμός για τα σκάφη αναψυχής. Φέτος, η χώρα μας γνώρισε μια εντυπωσιακή άνοδο του μεριδίου αγοράς της, ανεβαίνοντας από το 24 τοις εκατό στο αξιοσημείωτο 27 τοις εκατό, σύμφωνα με την έγκυρη έρευνα που διεξήχθη από την International Yacht Company (IYC). Αυτή η τάση είναι ακόμη πιο έντονη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αιχμής, δηλαδή από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, όπου η κυριαρχία της Ελλάδας είναι εμφανής με μερίδιο αγοράς που εκτοξεύτηκε στο 32%, ξεπερνώντας τα αιώνια φαβορί όπως η Γαλλία και η Ιταλία, που και οι δύο κλείνουν στο 19%.
Οι μαρίνες της Ελλάδας, ένα καλειδοσκόπιο της ναυτιλιακής δραστηριότητας, έχουν φιλοξενήσει έναν ποικίλο στόλο, που κυμαίνονται από μικρά σκάφη έως μεγαλοπρεπή γιοτ, αντανακλώντας τη διαρκή γοητεία της χώρας στον τομέα των σκαφών αναψυχής. Παρά τη συνεχιζόμενη επιτυχία, τα ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου στρέφουν ήδη το βλέμμα τους προς τις μελλοντικές εποχές, ιδιαίτερα υπό το φως των εξελισσόμενων εντάσεων στη Λωρίδα της Γάζας.
Η γεωπολιτική διαμάχη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων ρίχνει μια σκιά αβεβαιότητας σχετικά με τις προοπτικές της επόμενης σεζόν. Η πιθανότητα συνεχιζόμενων ή κλιμακούμενων συγκρούσεων μπορεί να καθρεφτιστεί στον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού της Μεσογείου, επηρεάζοντας δυνητικά την ακμάζουσα αγορά της χώρας μας. Ωστόσο, επί του παρόντος, αυτή η αναταραχή έχει προκαλέσει αύξηση της ζήτησης για χώρους ελλιμενισμού εντός ελληνικών μαρινών από πλοία που αναχωρούν από το Ισραήλ, υποδηλώνοντας μια περίπλοκη αλληλεπίδραση περιφερειακής δυναμικής στις τοπικές οικονομίες.
Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις για την Ελλάδα είναι σημαντικές. Τα high-end charters κάνουν ζουμ σε γιοτ που ξεπερνούν τα 35 μέτρα, με τις εβδομαδιαίες ενοικιάσεις να κυμαίνονται από 70.000 δολλάρια έως ένα εντυπωσιακό 1 εκατομμύριο δολλάρια. Τέτοιες επικερδείς δεσμεύσεις υπογραμμίζουν τη σημασία της διασφάλισης ότι αυτή η εισροή πλούτου διαποτίζει τις τοπικές οικονομίες και, κατ’ επέκταση, το κρατικό ταμείο.
Ωστόσο, υπάρχουν ανεπάρκειες που εμποδίζουν το βέλτιστο οικονομικό όφελος από αυτόν τον τομέα. Τα διερχόμενα πλοία, όπως αποκαλούνται στην καθομιλουμένη, συνεισφέρουν οριακά καθώς παρακάμπτουν τον ΦΠΑ στις ναυλώσεις και τα τέλη διέλευσης, συχνά προμηθεύονται παροχές και υπηρεσίες συντήρησης εκτός Ελλάδας.
Ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει τις δυνατότητες της πλατφόρμας αδειών e-charter, μια ψηφιακή καινοτομία που εισήχθη βάσει του άρθρου 8 του Ν. 4926/2022, που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2022. Αν και δεν είναι ακόμη λειτουργική λόγω εκκρεμών ερμηνευτικών υπουργικών αποφάσεων, η πλατφόρμα αυτή στοχεύει να επιτρέψει σε ναυλώσεις και πλοία χωρίς ελληνική εμπορική άδεια να πλοηγούνται μεταξύ ελληνικών λιμανιών για έως και 21 ημέρες. Η επιτυχής ανάπτυξη αυτού του συστήματος, που περίμενε με ανυπομονησία το Υπουργείο Ναυτιλίας, αναμένεται να τονώσει τις ροές εσόδων αναγκάζοντας τέτοια πλοία να συνεισφέρουν οικονομικά μέσω ΦΠΑ και τελών όπως το TEPADACH (Τέλη επαγγελματικού σκάφους αναψυχής που αναγνωρίζεται σύμφωνα με το νόμο άλλης χώρας).
Οι ειδικοί του κλάδου, αν και αισιόδοξοι, προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος της πλατφόρμας στην αύξηση του αριθμού των σκαφών που επισκέπτονται τα ελληνικά νησιά μπορεί να περιοριστεί σε αυτά που διέρχονται. Ωστόσο, είναι έτοιμη να ενισχύσει σημαντικά τα κρατικά έσοδα από τη στιγμή που ξεκινούν οι ναυλώσεις εντός των ελληνικών υδάτων. Η επιβολή ΦΠΑ 24% σε ναύλωση 500.000 ευρώ, για παράδειγμα, μεταφράζεται σε σημαντικά κέρδη. Ωστόσο, η προϋπόθεση για την επιτυχία έγκειται στην άψογη λειτουργία της πλατφόρμας και στην αυστηρή επιβολή της από τις κρατικές αρχές.
Επιπλέον, η επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν οι υποδομές ιστιοπλοΐας φαίνεται μεγάλη στον ορίζοντα. Οι υφιστάμενες μαρίνες, που ξεχειλίζουν από θαλάσσια κίνηση, υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για επέκταση και δημιουργία νέων εγκαταστάσεων. Η απαίτηση αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη, με τις μαρίνες να περιλαμβάνονται σε έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο την τόνωση του κλάδου του yachting και κατ’ επέκταση του θαλάσσιου τουρισμού. Αυτό άλλωστε θα προκαλέσει μια αλυσιδωτή οικονομική ανάταση και ανάπτυξη. Με την κατασκευή νέων μαρίνων αλλά και με την αναβάθμιση των ήδη υπάρχοντων, θα δοθεί έναυσμα για το άνοιγμα επιχειρήσεων όπως επιχειρήσεις εστίασης, επιχειρήσεις ένδυσης, επιχειρήσεις με εξοπλισμό θαλάσσης κ.ο.κ.. Αυτό συνεπάγεται με νέες προσλήψεις, τόνωση της τοπικής αλλά και της ευρύτερης ελληνικής οικονομίας και έσοδα για το κράτος. Η επένδυση αυτή θα έχει και μια βιώσιμη απόδοση καθώς και οι επισκέπτες θα χαίρουν καλύτερης ποιότητος υποδομές αλλά και υπηρεσίες. Μια μαρίνα εύκολα προσβάσιμη, με διαθεσιμότητα θέσεων, άμεσες και ευέλικτες υπηρεσίες ανεφοδιασμού καυσίμων, εστιατόρια, καφέ και μπαρ με ομπρέλες εξωτερικών χώρων έτσι ώστε να μπορεί ο κόσμος να απολαμβάνει την παραμονή του στη μαρίνα με θέα τα σκάφη, σίγουρα αφήνει τις καλύτερες εντυπώσεις.
Τα καλοκαιρινά τσάρτερ της Μεσογείου, παρόλο που αποτελούν πάνω από το 90% των συνολικών κρατήσεων, έχουν βιώσει μια ελαφρά «διατήρηση» σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτή η τάση αποδίδεται στο άνοιγμα και άλλων αγορών όπως η Αυστραλία και η Καραϊβική, οι οποίες στο παρελθόν ήταν απρόσιτες λόγω περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία, αποσπώντας κάποιους πελάτες που είχαν στραφεί στα ελληνικά νησιά πέρυσι.
Καθώς οι μαρίνες της Ελλάδας συνεχίζουν να φιλοξενούν όλο και περισσότερα πλοία και το μερίδιο της χώρας στην παγκόσμια αγορά σκαφών αναψυχής αυξάνεται, καθίσταται ολοένα και πιο σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η χώρα μας όχι μόνο προσελκύει θαλασσινούς επισκέπτες αλλά και διατηρεί ένα δίκαιο μερίδιο από τα οικονομικά οφέλη που αποφέρουν. Με στρατηγικές πρωτοβουλίες και την εφαρμογή ψηφιακών πλατφόρμων, η Ελλάδα πρόκειται να περιηγηθεί σε αυτά τα πολύπλοκα νερά, εξισορροπώντας τη γοητεία των ακτών της με τις πρακτικές δυνατότητες της οικονομικής βιωσιμότητας στις ασταθείς θάλασσες του διεθνούς τουρισμού και των γεωπολιτικών προκλήσεων.
