Η βιομηχανία ελαιόλαδου πλέει σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα προκλήσεων, από μια ανυποχώρητη ξηρασία έως καιρικά μοτίβα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, καθώς οι βασικές χώρες παραγωγής αντιμετωπίζουν οικολογικές αντιξοότητες. Οι ελλείψεις εφοδιασμού, που αποδίδονται κυρίως στις περιβαλλοντικές συνθήκες σε κορυφαίες χώρες παραγωγής, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, έχουν εκτοξεύσει τις τιμές του ελαιόλαδου σε απρόβλεπτα ύψη. Αυτό το δίλημμα σε ολόκληρο τον κλάδο προκαλεί φουρτούνα στις αγορές, στις επιχειρήσεις εστιατορίων και στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών.
Στοιχεία από τον Νοέμβριο του 2022 αποκάλυψαν ότι το χύμα πετρέλαιο τιμολογήθηκε στα 5,50 ευρώ το κιλό. Ωστόσο, μέχρι τον Ιούνιο του 2023, ο αριθμός αυτός είχε κλιμακωθεί στα 6,50 ευρώ και έκτοτε έχει εκτιναχθεί στα 10 ευρώ το κιλό, γεγονός που προκαλεί τεράστια έκπληξη. Οι έμποροι λιανικής έπρεπε να προσαρμοστούν ανάλογα, με τα σούπερ μάρκετ να έχουν προσαρμόσει τις στρατηγικές τιμολόγησης τους ώστε να ξεκινούν από 10 ευρώ το λίτρο για το κανονικό λάδι. Για όσους επιλέγουν βιολογικές ποικιλίες, το τσίμπημα στην τσέπη είναι ακόμα πιο έντονο στα 17 ευρώ το λίτρο.
Οι γνώστες του κλάδου έχουν δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την επισφαλή κατάσταση. Πολλοί παραγωγοί ελαιόλαδου διευκρινίζουν ότι η σπανιότητα είναι αποτέλεσμα παρατεταμένων συνθηκών ξηρασίας, μια ατυχής συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Η σοβαρότητα της ξηρασίας έχει καταπονήσει τα αποθέματα νερού που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των δέντρων, με αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση της παραγωγής, όπως αναφέρουν οι πηγές. Με τον Απρίλιο να μην έχει δει ούτε μια σταγόνα βροχής για περισσότερους από τρεις συνεχόμενους μήνες – το πιο ξηρό στην πρόσφατη μνήμη – τα φαινόμενα κυματισμού των τιμών αναμένεται να συνεχιστούν και το επόμενο έτος.
Πέρυσι, η αγορά είδε μια συνολική απόδοση μεταξύ 120.000 και 140.000 τόνων ελαιόλαδου. Η φετινή χρονιά παρουσιάζει μια πολύ πιο ζοφερή εικόνα. Οι τρέχοντες δείκτες υποδηλώνουν ότι τα σύνολα του τέλους του έτους μετά βίας θα ξεπεράσουν το όριο των 35.000 έως 40.000 τόνων – μια απότομη πτώση που υπογραμμίζει απλώς την ευθραυστότητα του κλάδου.
Ο ρόλος του λαδιού στον γαστρονομικό κόσμο δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί – είναι ο βασικός άξονας αμέτρητων συνταγών σε εστιατόρια, ψητοπωλεία και φάστ φουντ. Η κλιμάκωση των τιμών του ελαιόλαδου οδήγησε τις επιχειρήσεις εστίασης να επαναξιολογήσουν τις στρατηγικές τιμολόγησης τους. Διευθυντής εστιατορίου στο κέντρο της Αθήνας τονίζει το υπαρξιακό δίλημμα που αντιμετωπίζουν τώρα οι εστιάτορες λέγοντας πως με το λάδι να περιλαμβάνει το 90 τοις εκατό των συστατικών των πιάτων ή τις μεθόδους μαγειρέματος, η αποφυγή αύξησης της τιμής σε ορισμένα πιάτα είναι σχεδόν αδύνατη. Συνέχισε λέγοντας πως είναι σαν να κλείνεις μια διαρροή μόνο για να ανακαλύψεις μια άλλη που φυτρώνει αλλού.
Πράγματι, οι επιχειρηματίες στην εστίαση παλεύουν από πολλές πλευρές. Η νέα οικονομική πραγματικότητα έχει περιορίσει τις εξόδους για γεύμα ή δείπνο, ακόμα και το delivery. Επίσης, η πανδημία του Covid – 19, επέφερε τεράστιες αλλαγές με τους πελάτες να επιλέγουν να κάθονται σε τραπεζοκαθίσματα σε εξωτερικούς χώρους με τις επιχειρήσεις που παρείχαν αυτή τη δυνατότητα να αναδιαμορφώνουν τον περιβάλλοντα χώρο με τοποθέτηση ομπρελών για εστιατόρια και επαγγελματική χρήση και με θερμαντικά σώματα εντός ομπρελών για να μπορούν να εξυπηρετούν τους πελάτες τους παντός καιρού.
Η αναταραχή στην αγορά πετρελαίου επιβαρύνει τους καταναλωτές, προκαλώντας μια αίσθηση αταξίας. Πολλά νοικοκυριά, που παλεύουν με την εκθετική άνοδο των τιμών, αναγκάστηκαν να ανακατανείμουν τους προϋπολογισμούς τους, συχνά περικόπτοντας τα απαραίτητα όπως το γάλα και τα όσπρια. Πολλοί καταναλωτές κάνουμε δελτίο πετρελαίου, καταφεύγοντας στη χρήση του σταγόνα-σταγόνα. Οι καταναλωτές αναζητούν μανιωδώς να προμηθευτούν απόθεμα για το χειμώνα, αλλά βρίσκουν τη διαθεσιμότητα σπάνια και τις τιμές απαγορευτικά υψηλές. Οι λίγοι παραγωγοί που έχουν απόθεμα κεφαλαιοποιούν την κρίση, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών.
Με την κλιματική αλλαγή να επιδεινώνει τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τα κορυφαία ελαιοπαραγωγικά έθνη να μην μπορούν να μετριάσουν τη μείωση των αποδόσεων, η βιομηχανία βρίσκεται σε κατάσταση ρευστότητας. Είναι ένας φαύλος κύκλος, ο οποίος επηρεάζει όχι μόνο τους παραγωγούς, αλλά κατευθύνεται προς τα κάτω για να επηρεάσει τις λειτουργίες των εστιατορίων και τα οικονομικά του νοικοκυριού. Καθώς βαδίζουμε σε μια εποχή όπου η κλιματική αλλαγή υπαγορεύει τις τάσεις της αγοράς περισσότερο από ποτέ, όλοι οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να προετοιμαστούν για ένα ταραχώδες μέλλον—να επανεξετάσουν στρατηγικές, να υιοθετήσουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις και να προετοιμαστούν για το άγνωστο.
