Οι θεσσαλικές πεδιάδες, ένας κρίσιμος γεωργικός κόμβος στην χώρα μας, υπέστησαν πρόσφατα τις συνέπειες των ακραίων καιρικών συνθηκών που προκάλεσαν καταστροφικές ζημιές στις περιουσίες, στις καλλιέργειες, στα ζώα και, κατά συνέπεια, στη δυναμική της αγοράς. Καθώς οι κυματισμοί επεκτείνονται από τα αγροτικά χωράφια στις αστικές αγορές, ιδιαίτερα στη Λάρισα —τη μεγαλύτερη πόλη της περιοχής— υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την κλιμάκωση των τιμών των νωπών προϊόντων και άλλων ειδών διατροφής.
Μπαίνοντας στη βασική υπαίθρια λαική αγορά της Λάρισας, κάποιος έρχεται αμέσως αντιμέτωπος με το απόκοσμο θέαμα των κενών πάγκων, μια κραυγαλέα αναπαράσταση της τρέχουσας αγροτικής αναταραχής της περιοχής. Οι πωλητές και οι αγρότες είτε παλεύουν με την απώλεια της σοδειάς είτε βρίσκονται ακινητοποιημένοι από ένα κατεστραμμένο οδικό δίκτυο, γεγονός που καθιστά ολοένα και πιο δύσκολη την κυκλοφορία των προϊόντων τους στην αγορά.
Δυστυχώς, τα λίγα διαθέσιμα προϊόντα κάτω από τις ομπρέλες των λαικών αγορών, προμηνύουν έναν ανησυχητικό πληθωρισμό τιμών. Οι τιμές προκαλούν ανησυχία και για τον ψυχρό χειμώνα που έρχεται, με τις τιμές των λαχανικών να έχουν αυξηθεί επιθετικά: τα αγγούρια κοστίζουν πλέον 1 ευρώ το καθένα, οι ντομάτες έχουν αυξηθεί από 1,20 ευρώ το κιλό στα 3 ευρώ και το μαρούλι έχει ανέβει στα 5 ευρώ από μόλις 1 ευρώ.
Οι οικονομικές συνέπειες δεν περιορίζονται μόνο στην αγορά των λαχανικών. Λόγω των καταστροφικών καιρικών συνθηκών, σημειώθηκε αισθητή άνοδος στις τιμές των οσπρίων, του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Με πάνω από 10.000 απώλειες ζώων που αναφέρθηκαν, μπορεί κανείς μόνο να προβλέψει μια περαιτέρω αύξηση των τιμών σε αυτούς τους τομείς.
Σύμφωνα με τοπικούς εμπόρους, το φαινόμενο είναι μια αναπόφευκτη εκδήλωση της οικονομίας της αγοράς. Όταν η προσφορά μειώνεται σε μια αγορά που βασίζεται στη ζήτηση, οι τιμές φυσικά κλιμακώνονται, εξηγούν.
Η κρίση που εκτυλίσσεται στη Θεσσαλία αντηχεί πολύ πέρα από τα γεωγραφικά της όρια. Για να γίνει κατανοητή η κλίμακα του προβλήματος αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι οι θεσσαλικές πεδιάδες συνεισφέρουν περίπου το 7% στη συνολική γεωργική παραγωγή της Ελλάδας, παράγοντας περίπου 359.000 τόνους διαφόρων προϊόντων ετησίως. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγών, Εμπορίας Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών, καθώς και στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αυτή η περιοχή είναι υπεύθυνη για σημαντικό ποσοστό της συνολικής παραγωγής της χώρας, συμπεριλαμβανομένων το ένα τρίτο της παραγωγής μήλων της.
Προσθέτοντας αλάτι στην πληγή, η υποδομή μεταφορών της περιοχής έχει επίσης επηρεαστεί σημαντικά, καθιστώντας δύσκολη τη μετακίνηση οποιουδήποτε προϊόντος εξακολουθεί να είναι βιώσιμο. Οι κατεστραμμένοι δρόμοι όχι μόνο αποτρέπουν την εισροή προϊόντων στην αγορά αλλά συμβάλλουν και στις ήδη αυξανόμενες τάσεις των τιμών.
Ο κύριος Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων, τόνισε τις καταστροφικές συνέπειες των έντονων βροχοπτώσεων και των πλημμυρών. Σημείωσε ότι ενώ ο πλήρης αντίκτυπος σε συγκεκριμένα φρούτα όπως τα μήλα και τα ακτινίδια είναι ακόμη υπό αξιολόγηση, οι προκαταρκτικοί δείκτες υποδηλώνουν μείωση των εμπορεύσιμων ποσοτήτων. Ο κύριος Πολυχρονάκης προειδοποίησε επίσης ότι η συνεχιζόμενη έλλειψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των εισαγωγών, οδηγώντας έτσι περαιτέρω τις τιμές σε αύξηση.
Καθώς η Θεσσαλία διασχίζει τον λασπώδη απόηχο της καταστροφής που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις εμφανίζονται στην επιφάνεια σε μια εμφανώς λανθασμένη δυναμική της αγοράς. Η κρίση είναι βέβαιο ότι θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις όχι μόνο για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά για ολόκληρο το έθνος, που θα εκδηλώνονται με αυξήσεις τιμών και πιθανές εξαρτήσεις από τις εισαγωγές.
Ενώ λαμβάνονται μέτρα έκτακτης ανάγκης, η κατάσταση αποκαλύπτει την ευπάθεια των συστημάτων διατροφής μας σε ακραίες κλιματικές συνθήκες. Προτρέπει μια στρατηγική επανεξέταση και πιο ανθεκτικές προσεγγίσεις στη γεωργία και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, όχι μόνο στη Θεσσαλία ή την Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως.
